Quan niệm cúng Thần Tài xuất phát từ văn hoá Trung Hoa. Mấy năm gần đây, vào ngày mùng 10 tháng Giêng được cho là ngày vía Thần Tài, nhiều người đổ đến các tiệm vàng chen chúc xếp hàng chờ mua một vài chỉ vàng cầu may. Tuy văn hoá thờ Thần Tài xuất phát từ Trung Quốc nhưng tại Trung Quốc tuyệt nhiên không có việc người ta đi mua vàng cầu may ngày Thần Tài.
Vậy người Trung Quốc làm gì vào ngày Thần Tài?
Ngày Thần Tài tại Trung Quốc, người dân tham gia các hoạt động mang ý nghĩa tinh thần, vui vẻ.
Những ngày liên quan đến Thần Tài tại Trung Quốc kéo dài từ Tết, ví dụ ngày Mùng 3 Tết, trong dân gian Trung Quốc có tập tục mọi người trong nhà cùng bắt tay vào quét dọn nhà cửa, đổ hết rác với quan niệm rằng rác gắn với những cái nghèo, vứt bỏ cái nghèo đi thì Thần Tài mới trở về với nhân gian, năm mới sẽ làm ăn thuận lợi, phát tài phát lộc. Công việc quét dọn đổ rác kéo dài đến mồng 6 Tết.
Trong khi đó, họ quan niệm ngày Mồng 4 Tết là ngày đón tiếp các vị thần linh trở về nhân gian; Mồng 4 tết, cả nhà sum họp dùng hết thức ăn của những ngày Tết và cùng quét dọn nhà cửa.
Ngày mùng 5 của tháng âm lịch là một ngày đặc biệt của Tết. Tất cả các hoạt động được tổ chức xung quanh "khai hội nghênh đón Thần Tài". Theo quan niệm Trung Quốc, ngày mùng 5 Tết là ngày sinh nhật của Thần Tài.
Vào ngày này người ta mở các cửa chính và cửa sổ, đốt hương, pháo hoa... để biểu thị việc chào đón Thần Tài. Vào ngày này, mọi người phải ăn rất đầy đủ, thường được gọi là "điền hũ nghèo", để nói rằng trong một năm không phải lo lắng đói nghèo.
Theo quan niệm của người Trung Quốc, Thần Tài được xem là vị thần cai quản việc làm ăn, tài chính hay hầu bao của gia chủ, do vậy vào ngày Thần Tài, người dân Trung Quốc thường mua hương, đi lễ bái, có những cửa hàng kinh doanh thường phát lì xì cho nhân viên,
Trong ngày này có thể không ăn cơm nhưng bắt buộc phải ăn ăn jiaozi (sủi cảo), người ta quan niệm là sủi cảo có hình dáng giống những thỏi vàng thỏi bạc, điều đó thể hiện sự sung túc giàu có, đại cát đại lợi cầu mong cho cả năm được Thần Tài phù hộ, năm mới phát tài!
Văn hoá Trung Quốc cho rằng có 5 ông vị thần: ông Phúc, ông Lộc, ông Thọ, ông Hỉ, ông Tài.
Thần Tài ở Việt Nam có tư thế giơ tay đỡ thỏi vàng, hoặc xung quanh để rất nhiều hình thỏi vàng. Người dân 2 TP lớn là Hà Nội, TP.HCM mấy năm gần đây đổ xô đi xếp hàng mua vàng trong ngày 10 tháng Giêng . Cho dù ngày Thần Tài xuất phát từ Trung Quốc nhưng người Trung Quốc không đi mua vàng ngày này. Chỉ Việt Nam vài năm gần đây mới có "biến thể" này, nhiều người lũ lượt dậy từ 3h sáng đi xếp hàng từ lúc tiệm vàng chưa mở, bồng bế cả con nhỏ đội mưa rét đi mua vàng để mong được phát tài.
Thực tế, tại các tỉnh, thành phố khác, ngày mùng 10 âm lịch các tiệm vàng vẫn vắng tanh, không mấy ai quan tâm đến hôm đó là ngày gì. Thậm chí rất nhiều người dân còn thấy lạ lùng khi thấy cảnh xếp hàng mua vàng trong ngày này.
